Ontdek de Marroncultuur van Suriname: Tirza With reist naar Drietabbetje
Deze zomer maakte Tirza With een bijzondere reis: samen met haar ouders keerde ze terug naar Suriname, het geboorteland van haar familie. Haar ouders zijn Marrons, een van de grootste bevolkingsgroepen van Suriname, met een rijke en unieke cultuur die diep geworteld is in het regenwoud. Om te ontdekken wat het betekent om Marron te zijn, reisde Tirza naar het geboortedorp van haar moeder: Drietabbetje. Vanuit Paramaribo is het twee dagen varen of een uurtje vliegen, maar deze reis was meer dan een verplaatsing; het was een terugkeer naar haar familiegeschiedenis.
De geschiedenis van de Marrons
Tot ongeveer vijftig jaar geleden was Suriname een kolonie van Nederland. De Nederlanders werden rijk door de plantages, maar het zware werk werd gedaan door tot slaaf gemaakte mensen uit West-Afrika. Sommigen van hen wisten te ontsnappen en vluchtten het regenwoud in, waar ze dorpen stichtten en een nieuw bestaan opbouwden. Deze mensen werden Marrons genoemd. Generaties lang leefden ze in vrijheid, ondanks pogingen van de Nederlandse regering om hun dorpen te vinden. Zo ontstonden unieke gemeenschappen, zoals Drietabbetje, waar Tirza’s moeder geboren is.
Een bijzonder weerzien
Voor Tirza’s moeder was het een emotioneel weerzien met haar geboortedorp. Ze was pas vier jaar oud toen ze vertrok en herkende weinig van de omgeving, maar het voelde als thuiskomen. Het ouderlijk huis stond er nog, vol herinneringen aan een leven dat ook het hare had kunnen zijn. Samen met haar ouders liep Tirza door het dorp, langs de traditionele houten huizen, prachtig versierd met houtsnijwerk en felle kleuren. Het was bijzonder om te beseffen dat deze cultuur, met wortels in Afrika, hier zo levend is gebleven.
Kunst en cultuur: de kracht van behoud
Een van de beroemdste kunstenaars van Suriname, Marcel Pinas, is zelf Marron. Zijn werk wordt wereldwijd tentoongesteld, van Amerika tot het Stedelijk Museum in Amsterdam. Centraal in zijn kunst staat het thema ‘kibri kulturu’, het behoud van cultuur. Hij verwerkt traditionele motieven, het karakteristieke Marronschrift en de kleuren van de pangi (de traditionele doek) in zijn kunstwerken. Die felle kleuren doen Tirza denken aan haar moeder, en ze beseft nu dat het niet alleen haar moeders smaak is, maar een deel van hun cultuur.
De pangi en het Marronschrift
De pangi is een belangrijk kledingstuk voor Marons: een kleurrijke doek die op talloze manieren gedragen kan worden, zowel dagelijks als bij speciale gelegenheden. Ook het Marronschrift, met 56 tekens die klanken weergeven, is uniek. Tirza ontdekte dat haar naam niet helemaal kan worden geschreven, want de ‘r’ bestaat niet in het Marronschrift. Het laat zien hoe bijzonder en eigen deze cultuur is.
Trots en vrijheid
Wat Tirza het meest raakte tijdens deze reis, is het gevoel van trots en vrijheid dat zo kenmerkend is voor de Marongemeenschap. Marrons zijn harde werkers, leven dicht bij elkaar in een hechte gemeenschap, hebben respect voor ouderen en zijn trots op hun geschiedenis. Ze zijn niet afwachtend, maar nemen hun lot in eigen hand, een houding die Tirza ook in haar leven in Nederland meeneemt.
Deze reis bracht Tirza niet alleen dichter bij haar familie, maar ook bij zichzelf. Ze is trots op wie ze is, op haar afkomst, en op de veerkracht van haar voorouders. Het is belangrijk om te weten waar je vandaan komt, want dat geeft richting aan waar je naartoe gaat.