Kawina: Van verboden ritme tot cultureel erfgoed

Kawina. Een krachtige, ritmische en spirituele Surinaamse muziekstijl, diep geworteld in geschiedenis en identiteit. Wat ooit verboden was tijdens het slavernijverleden, komt vandaag de dag opnieuw tot leven – niet alleen als kunstvorm, maar ook als bron van kennis, trots en verbinding.

Tijdens een bijzondere bijeenkomst, georganiseerd door Tori Oso, stond kawina centraal. Niet zomaar als muziek, maar als cultureel erfgoed dat opnieuw wordt ontdekt én erkend. Natalja Mac Nack, voorzitter van Tori Oso en een van de initiatiefnemers, benadrukte het belang van muzikale overdracht als vorm van geschiedschrijving.

"Waarom we dit hebben georganiseerd," vertelt Mac Nack, "is omdat er zoveel kennis en geschiedenis verborgen ligt in muziek. Muzikale overdracht moet je niet onderschatten."

Kawina – net als andere verboden muziekstijlen zoals Tambu – werd ooit onderdrukt omdat het een krachtig middel was tot verbinding, verzet en identiteit. De koloniale machten vreesden de kracht van muziek die mensen samenbracht, hen herinnerde aan hun roots, en spirituele krachten aanriep.

De bijeenkomst was niet alleen een muzikale ervaring, maar ook een educatief moment. Een plek waar mensen konden leren over het verleden van kawina, de onderdrukking ervan, en de hedendaagse betekenis.

Meer dan muziek: identiteit en spiritualiteit

Voor velen in de zaal is kawina veel meer dan muziek. "Het zit in mijn ziel, mijn hart, mijn lichaam," vertelt een bezoeker. "Het is mijn verbinding met mijn Surinaamse roots. Ik haal er lessen uit. Ik kan niet zonder."

Ook onder jonge artiesten leeft kawina opnieuw op. Sommigen zijn het nog aan het ontdekken, anderen zijn er al diep verliefd op geraakt. Toch komt daarbij vaak ook een taboe kijken – vooral binnen streng christelijke opvoedingen. "We leerden dat je niet te betrokken moest raken bij Winti-Kawina," deelt iemand uit het publiek. "Omdat het verbonden is met Winti en spirituele rituelen. We werden ervoor gewaarschuwd."

Maar tijden veranderen. De afgelopen jaren groeit de bewustwording. Kawina wordt opnieuw omarmd – niet alleen als muziek om op te dansen, maar als een levende herinnering aan voorouders, strijd en veerkracht.

"Het begint bij trots zijn," zegt een spreker. "Trots op wie je bent, op je achtergrond, en op wat je cultuur betekent."

Een nieuw begin voor kawina

De bijeenkomst eindigde niet met een slot, maar met een opening. Er bleek nog zóveel interesse, zóveel vragen, dat het smaakte naar meer.

"Dit voelt eigenlijk als een begin," aldus de organisatie. "We willen hier zeker een vervolg aan geven."

En terecht. Kawina is meer dan een ritme. Het is een brug naar het verleden, een stem van het volk, een hartslag van Suriname – verboden, vergeten, maar nooit verloren.

Een belangrijke muzikale speler in deze herwaardering is Sangrafu, een Surinaamse winti-formatie die al bijna 23 jaar bestaat. "Winti (dron) is de basis, maar Kawina, die pure Kawina, heeft de groep meer bekendheid gegeven," vertelt bandleider Claybert Hoepel in een interview met de Ware Tijd.  

Een mooi voorbeeld van die herleving is te zien in de officiële muziekvideo "Na Hem", uitgebracht op 30 mei 2024. In deze clip treden zangeressen Nagezha Uitenwerf  en Judith Willems op als hoofdvocalisten. Het nummer is een mix van traditie en eigentijdse expressie.