Hij was de eerste Surinamer in Nederland


Jimmy van der Lak had geen moeite om werk te vinden toen hij in 1925 in Amsterdam aankwam. Hij was een gevierde tapdanser en barman. Hij verwierf korte tijd bekendheid als bokser onder de naam Jimmy Lacky.

Daarnaast werkte hij als figurant in speelfilms en als model aan de Rijksakademie van Beeldende Kunsten.

In 1930 schilderde Nola Hatterman een portret van een zwarte man op een terrasje. Lange tijd werd gedacht dat dit Jimmy was. Maar later bleek dat de man op het schilderij niet Jimmy van der Lak is, maar Lou Drenthe. Hatterman gebruikte verschillende motieven in het schilderij die symbolisch zijn voor de beroepen van het afgebeelde personage: de gebalde vuist staat voor de bokser, de optredens in de krant voor de artiest en het glas bier voor de barman.

Kunstenaars zoals Nola Hatterman (1899–1984) hadden ook politieke en sociale motieven om zwarte mensen te schilderen. In de jaren 1920 en 1930 waren veel kunstenaars communistisch en zagen zij zwarte mensen als de voornaamste slachtoffers van het kapitalisme.

Jimmy kreeg een baan in een restaurant in Scheveningen. In een van zijn interviews zegt hij: "Toen ik in 1925 in Nederland aankwam, waren er in totaal elf Surinamers hier. Het begon toen echt te lopen. Ik was een publiekstrekker zoals je niet zou geloven, als enige zwarte ober van Nederland. Telkens als ik buiten liep, bleven mensen stilstaan. Bussen stopten. De baas wilde niet dat ik vrij nam, zodat de gasten niet voor niets zouden komen. Ik was een attractie. Scheveningen zonder Jimmy was ondenkbaar."

Na de oorlog ging Jimmy naar Berlijn, waar hij een beroemde cocktailshaker en tapdanser werd, en als figurant meedeed in verschillende grote speelfilms. In 1953 werd hij zelfs Europees kampioen cocktailmixen. In 1969 schreef hij een boekje over cocktails. Hij kende alle 420 recepten uit zijn hoofd.

Zijn broer Rudolf over Jimmy: "Mijn broer Jimmy kon van alles een show maken. Alles wat Jimmy aanraakte, veranderde in goud."

Hij deed alles wat van hem verwacht werd als zwarte man, zolang hij ervoor betaald kreeg. Zwarte mensen waren een nieuw fenomeen in de samenleving. Toen er meer zwarte mensen naar Nederland kwamen, werd Jimmy steeds minder bijzonder. Hij had daar moeite mee en verbitterde.

In 1970 werd hij nog één keer gefotografeerd: hij stond op de cover van het tijdschrift Panorama als de eerste zwarte Sinterklaas.


Reacties