Anton de Kom-lezing 2024 door Linda Nooitmeer
Anton de Kom-Lezing 2024 door Linda Nooitmeer – De Kracht en Menselijkheid van Zwarte Vrouwen
De kracht van de zwarte vrouw en de mythe van onbreekbaarheid
In haar lezing bedankt Linda Nooitmeer voor de eer om te spreken en eerde Judith de Kom, die de overtuiging illustreerde dat “het recht zal zegevieren.” Ze beschrijft hoe het lezen van Wij slaven van Suriname haar inspireerde: een verhaal van verzet, overleven en veerkracht, met de zwarte vrouw als fundament van hoop. Historische en hedendaagse voorbeelden laten zien hoe zwarte vrouwen kracht tonen in strijd tegen slavernijverleden en systemische ongelijkheid.
Nooitmeer waarschuwt voor de mythe van de ‘sterke zwarte vrouw’. Historisch ontstaan als overlevingsmechanisme, is het stereotype problematisch geworden: het ontneemt zwarte vrouwen de ruimte voor kwetsbaarheid, hulp vragen en zelfzorg. Als kracht een verplichting wordt, leidt dit tot ontmenselijking en versterkt het maatschappelijke ongelijkheden.
Impact, oplossingen en oproepen tot verandering
De gevolgen van deze mythe zijn zichtbaar in gezondheid, werk en persoonlijke relaties. Zwarte vrouwen krijgen wereldwijd minder adequate medische zorg, verdienen minder, ervaren overbelasting en dragen emotionele lasten. Nooitmeer illustreert dit met persoonlijke ervaringen, zoals haar bijna fataal verlopen sinustrombose door onderschatting van haar klachten.
Ze pleit voor individuele en collectieve oplossingen: zwarte vrouwen mogen kwetsbaar zijn, grenzen stellen en steun zoeken; de maatschappij moet representatie, inclusieve geschiedschrijving, betere zorg en intersectioneel beleid waarborgen. Ze bekritiseert de Wet Invoering Quotum en Streefcijfers, die vrouwen van kleur onvoldoende meeneemt, en roept beleidsmakers op gerichte acties te ondernemen.
Haar conclusie: zwarte vrouwen zijn essentiële bouwstenen van gemeenschappen en toekomst. Ze verdienen erkenning, zorg en ruimte voor zowel kracht als kwetsbaarheid. De mythe van de onbreekbare vrouw mag geen excuus zijn voor achterstelling of onrecht.